Szczupak (Esox lucius)
Szczupakowate (Esocidae))
Woda: rzeka, ujście, jezioro, staw
- Ma pysk podobny do kaczego dzioba
- Czatuje wśród roślin wodnych
- Jedna z najważniejszych ryb sportowych
Budowa zewnętrzna
Bardzo silnie wydłużone, bocznie słabo ścieśnione ciało, o przesuniętej daleko ku tyłowi płetwie grzbietowej. Brak płetwy tłuszczowej. Płetwy grzbietowa i odbytowa ustawiona naprzeciw siebie. Płetwa ogonowa rozwidlona. Długa głowa, o pysku uformowanym w kształcie kaczego dzioba. Szeroki otwór gębowy, szczęka dolna wysunięta do przodu. Szczęki, łuki podniebienne oraz język są silnie uzębione, na dolnej szczęce duże spiczaste kły. Wzdłuż ciała 110-130 małych łusek. Linia boczna kilkakrotnie przerywana. Ubarwienie bardzo zmienne, co zależy od charakteru zamieszkiwanej wody. Grzbiet brązowy lub zielonkawy, boki jaśniejsze z ciemnymi poprzecznymi plamami. Na głowie podłużne smugi. Brzuch białawy do żółtawego. Płetwy grzbietowa, ogonowa i odbytowa z nieregularnymi ciemnymi plamami. Jednoroczne ryby, przebywające w silnie zarośniętych roślinnością przybrzeżnych rejonach zbiornika są najczęściej jasnozielone. Samce osiągają maksymalnie długość 100 cm, samice do 150 cm. Mogą żyć kilkanaście i więcej lat.
Występowanie
Szeroko rozprzestrzeniony w rzekach i jeziorach strefy klimatu umiarkowanego Europy, Azji i Ameryki Północnej. W dopływach Morza Północnego i Bałtyckiego, Morza Azowskiego, Czarnego, Kaspijskiego oraz Jeziora Aralskiego. W Alpach do wysokości 1500 metrów nad poziomem morza, w wodach słonawych Bałtyku, na Kaukazie i w Azji Mniejszej. We Włoszech od Padu do Tybru, w Norwegii do 66° szerokości geograficznej północnej.
Tryb życia
Stanowiskowa ryba czystych, spokojnych wód. Szczególnie liczna w jeziorach o bujnym poroście wodnej roślinności. Stoi tu prawie bez ruchu na skraju zarośli wodnych, czatując na swą zdobycz. Tarło od lutego do maja, co zależy od charakteru zasiedlanej wody. Tarliska znajdują się w płytkich, bujnie porośniętych roślinnością, brzegowych partiach zbiornika lub na zalanych wiosennym przyborem łąkach. W czasie tarła jednej dużej samicy towarzyszy z reguły kilka mniejszych od niej samców. Kleista ikra o średnicy 3 mm (40 000-45 000 na kilogram ciężaru ciała samicy) mocno przykleja się do podwodnych roślin. Okres wylęgania 10-30 dni. Larwy mają na głowie gruczoły, wytwarzające kleistą nić, za pomocą której przytwierdzają się na okres 10-20 dni do roślin. Młode szczupaki osiągają w pierwszym roku życia długość 15-30 cm. Dojrzewają płciowo w 2-4 roku życia.
Odżywianie
Świeżo wylęgłe szczupaki odżywiają się zooplanktonem. W miarę wzrostu aczynają polować, głównie na obunogi z rodzaju Gammarus, by przy długości 4 cm rozpocząć odżywianie się wyłącznie rybami. Dorosłe szczupaki zjadają również dostające się do wody małe zwierzęta lądowe (szczury, myszy, żaby i inne) oraz młode ptaki wodne.
Ciekawostki
Inne, czasami całkowicie zapomniane nazwy szczupaka to... wilk, szczybiałka, szczuk oraz szczubeł.
Wędkarstwo - Szczupak
Wymiar ochronny: do 50 i powyżej 75 cm wymiar górny nie obowiązuje w wodach górskich
Okres ochronny: od 1 stycznia do 30 kwietnia lub 31 maja
Dobowy limit połowu: 2 szt.
Normy medalowe:
brąz: 7 kg / srebro: 9 kg / złoto: 11 kg
Rekord Polski: 20.8 kg, 130 cm
Szczupak rośnie do 150 cm długości i 30 kg masy ciała, okazy ponad 15 kg są rzadkie. Rekord świata (Lake Ken, United Kingdom) szczupaka złowionego na wędkę wynosi: 32,66 kg (72 lb); ~ 150 cm. Podobny okaz 30,50 kg, 146 cm złowiono w Niemczech, również w Rosji (nie na wędkę) złowiono okaz 35,01 kg. Największy znany "Monster Pike" został znaleziony martwy w Irlandii (zdechł ze starości), ważył 36,30 kg. Krążą też mity o szczupakach + 40 kg. Nie inaczej, bo w Irlandii znana jest historia o 42 kilogramowym szczupaku (znaleziony martwy), który udławił się łososiem 8 kilowym. Niewiarygodne, że wiek najstarszego szczupaka określono na 80 lat, gdy literatura ichtiologiczna ocenia maksymalny wiek szczupaka na około 20 lat. Na pytanie jak długo może żyć szczupak – nie ma wiarygodnej odpowiedzi.
Rada wędkarska
Szczupak jest rybą bardzo wysoko cenioną przez wędkarzy i mimo dość ościstego mięsa także doskonałą rybą konsumpcyjną. Łowiąc szczupaki należy pamiętać o obowiązującym wymiarze i okresie ochronnym.
PL
EN